Zaburzenia depresyjne
Lęk uogólniony przewlekły
Fobia społeczna
Zespół stresu pourazowego PTSD
ZABURZENIA DEPRESYJNE
Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 do podstawowych klinicznych objawów pierwszego epizodu depresyjnego należą:
1. obniżony nastrój pojawiający się rano i utrzymujący się przez większą część dnia, prawie codziennie, niezależnie od okoliczności; poczucie smutku i przygnębienia;
2. utrata zainteresowania działaniami, które zazwyczaj sprawiają przyjemność, lub zanik odczuwania przyjemności – tak zwana anhedonia, czyli zobojętnienie emocjonalne;
3. osłabienie energii lub szybsze męczenie się.
Ważne są również takie obiawy dodatkowe jak:
1. zaburzenia snu (najbardziej typowe – wczesne budzenie się);
2. myśli samobójcze;
3. problemy z pamięcią i koncentracją uwagi;
4. utrata wiary w siebie i/lub pozytywnej samooceny;
5. poczucie winy (nadmierne i zwykle nieuzasadnione);
6. spowolnienie psychoruchowe (rzadziej pobudzenie);;7. zmiany łaknienia i masy ciała (częstsze zmniejszenie apetytu niż zwiększenie).;
Muszą pojawić się przynajmniej dwa podstawowe objawy tej choroby oraz minimum dwa objawy dodatkowe, spośród wymienionych powyżej, aby można było zdiagnozować depresję. Ponadto objawy te powinny utrzymywać się przynajmniej przez dwa tygodnie, a dana osoba wcześniej nie mogła cierpieć na manię (lub hipomanię).
LĘK UOGÓLNIONY,PRZEWLEKŁY
Zaburzenie lękowe uogólnione charakteryzuje się wyraźnymi objawami lęku, które utrzymują się przez co najmniej kilka miesięcy, przez większą liczbę dni niż zwykle, i przejawiają się albo ogólnym lękiem, albo nadmiernym zamartwianiem się skoncentrowanym na wielu codziennych wydarzeniach, najczęściej dotyczących rodziny, zdrowia, finansów, szkoły lub pracy, wraz z dodatkowymi objawami, takimi jak napięcie mięśniowe lub niepokój ruchowy, subiektywne odczucie zdenerwowania, trudności z utrzymaniem koncentracji, drażliwość lub zaburzenia snu. Objawy powodują znaczny niepokój lub znaczne upośledzenie funkcjonowania w życiu osobistym, rodzinnym, społecznym, edukacyjnym, zawodowym lub w innych ważnych obszarach funkcjonowania. Objawy nie są przejawem innego stanu zdrowia i nie wynikają z wpływu substancji lub leków na ośrodkowy układ nerwowy.
Objawy lęku uogólnionego:
• ogólna bojaźliwość
- • nadmierne zamartwianie się
- • objawy somatyczne: napięcie mięśniowe, niepokój ruchowy, nadaktywność układu współczulnego: objawy żołądkowo-jelitowe, kołatanie serca, pocenie się, drżenie, suchość w ustach.
- • stałe poczucie niepokoju
- • trudności z koncentracją
- • zaburzenia snu
FOBIA SPOŁECZNA
Fobia społeczna to lęk przed udziałem w sytuacjach społecznych. Kontakt z innymi ludźmi powoduje obawy i silny stres. Objawy lękowe pojawiają się także w trakcie takich sytuacji jak np. spożywanie pokarmu w miejscu publicznym, przebywanie w tłumie osób, a nawet tylko przechodzenie obok nich. Sytuacje, które dla zdrowych ludzi stanowią codzienność, u osób z fobią społeczną nasilają lęk. Do symptomów lęku społecznego należą:
Do symptomów lęku społecznego należą:
• nudności, czerwienienie się, drżenie rąk, wymioty, parcie na mocz w sytuacjach stresowych;
• napady lęku panicznego (ataki paniki);
• irracjonalne wrażenie o byciu obserwowanym przez innych;
• zachowania unikające;
• przewlekły przebieg zaburzenia.
Przy czym fobii społecznej nie stwierdza się, jeśli jej objawy są wynikiem innego zaburzenia lub uwarunkowań kulturowych.
Rodzaje fobii społecznych Fobia społeczna jest silnie związana ze strachem przed oceną innych osób. Jednak fobie społeczne można jeszcze bardziej uszczegółowić. Klasyfikacja ICD-10 wyodrębnia w pozycji fobii społecznych dwa rodzaje przypadłości: • antropofobia, czyli lęk przed ludźmi;• nerwica społeczna, czyli lęk przed wchodzeniem w interakcje społeczne. Ponadto fobia społeczna może przebiegać pod dwiema postaciami:
• postać uogólniona — określa sytuacje, gdy lęk pojawia się w przypadku większości interakcji społecznych z wyłączeniem osób najbliższych. Charakteryzuje się dużym nasileniem objawów;• postać nieuogólniona — jest to w pewnym sensie umiarkowana fobia społeczna, która nie ogranicza w zupełności funkcjonowania. Ten rodzaj stwierdza się, gdy Pacjent doświadcza objawów tylko w określonych sytuacjach społecznych, np. podczas publicznych wystąpień.
ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO PTSD
Zespół stresu pourazowego nazywany PTSD (Posttraumatic Stress Disorder) to rodzaj lękowych zaburzeń psychicznych, które powstają na skutek skrajnie stresujących sytuacji, często w obliczu przeżywanej traumy, z którą dana osoba nie potrafi sobie poradzić.
Wśród traumatyzujących zdarzeń prowadzących do pojawienia się zespołu stresu pourazowego u mężczyzn wymienia się: gwałt, przeżycia wojenne, porzucenie w okresie dzieciństwa czy fizyczne znęcanie doświadczone w dzieciństwie.
U kobiet są to: gwałt, molestowanie seksualne, napaść i podobnie jak u mężczyzn znęcanie fizyczne doświadczone w dzieciństwie.
Objawy zespołu stresu pourazowego:
PTSD nie zawsze pojawia się bezpośrednio po traumatycznym zajściu, czasami objawy pojawiają się po okresie tzw. uśpienia, czyli po kilku tygodniach, miesiącach, a nawet latach. Wśród objawów charakterystycznych dla PTSD wyróżnia się trzy grupy.
1. Powracające wspomnienia Powracające wspomnienia z traumatycznego zajścia lub tzw. przebłyski, czyli sceny z zaistniałej sytuacji, które dają odczucie, jakby wydarzały się ponownie, koszmary senne związane z przeżytą traumą.
2. Unikanie miejsc, osób, sytuacji przypominających o traumatycznym wydarzeniu Osoba zgwałcona może mieć lęk przed kontaktami seksualnymi, wyolbrzymione reakcje lękowe czy trudności w tworzeniu bliższej relacji z partnerem, a także amnezję dotyczącą niektórych faktów związanych z traumatycznym wydarzeniem.
Usilne wypieranie myśli powoduje, że często wracają one z jeszcze większą siłą i krążą wokół traumatycznego wydarzenia. Zamiast żyć dalej chory tkwi w przeszłości zablokowany trudnymi wspomnieniami i nie potrafi od nich uciec.
3. Przewlekłe objawy fizjologiczne Zaliczamy do nich: nadpobudliwość, drażliwość, bezsenność lub zbyt długie spanie, duże napięcie spowodowane nieustannym lękiem, poczucie zmęczenia i wyczerpania, izolacja, bezradność.
Inne obiawy Jednym z objawów zespołu stresu pourazowego może być również depresja czy skłonność do nadużywania substancji psychoaktywnych, które pomagają odciąć się od emocji lub stłumić je. Mogą pojawiać się również myśli samobójcze. Chorzy z zespołem stresu pourazowego bywają drażliwi, mogą mieć częste wybuchy gniewu czy trudności z koncentracją doświadczają również innych – społecznych konsekwencji swojej choroby. Przekładają się one na kłopoty w pracy czy w związkach rodzinnych. Osoby z PTSD często zostają bezrobotne, doświadczają rozpadu rodziny, mają problemy z kontaktami interpersonalnymi, ponieważ nie znajdują zrozumienia wśród bliskich, którzy nie przeżyli tego, co oni.
Zespół stresu pourazowego często ma charakter zmienny, co oznacza, że symptomy mogą okresowo nasilać się lub łagodzić. W większości przypadków objawy ustępują lub łagodnieją w ciągu roku po przeżyciu, gdy się tak nie dzieje i PTSD utrzymuje się przez kilka lat, może to prowadzić do trwałych zmian w osobowości. Zdarza się również tak, że łagodne objawy pozostają na całe życie. Niektóre objawy zespołu stresu pourazowego mogą być podobne do tych, których doświadczamy jako zwykłą reakcję na stres. Kryterium odróżniającym jest tu czas. Zespół stresu pourazowego (PTSD) trwa znacznie dłużej (objawy utrzymują się minimum miesiąc) i nie zawsze pojawiają się bezpośrednio po zaistniałej sytuacji.